ZNACZENIE PYŁKU KWIATOWEGO DLA PSZCZÓŁ

Przynoszone przez pszczoły do ula obnóża pyłkowe stanowią dość zbitą masę drobnych ziaren pyłku kwiatowego. Nasilenie lotów zbieraczek pyłku jest zwykle największe rano, trochę słabsze w godzinach popołudniowych. Tylko niektóre rośliny mają dostępny pyłek cały dzień , większość roślin ma dojrzały i dostępny pyłek dla pszczół tylko ranem lub popołudniem. Aby zebrać obnóże pszczoła musi odwiedzić od 10 do 120 kwiatów. Zależy to od rodzaju pyłku , wielkości jego ziaren i stopnia lepkości. Wielkość obnóża pyłkowego zależy od gatunku oblatywanej rośliny. Latem obnóża są cięższe niż wiosną czy jesienią. W chłodne dni pszczoły formują drobniejsze obnóża. Pyłek poszczególnych gatunków roślin różni się kształtem i wielkością ziaren oraz składem chemicznym. Substancje obecne w pyłku kwiatowym mają bardzo ważną rolę w odżywianiu się pszczół. Liczne rodzaje pyłków mają wysoką wartość odżywczą i znacznie wpływają na długość życia pszczół i ich stan fizjologiczny, stopień rozwoju gruczołów gardzielowych i ciała tłuszczowo – białkowego. Najmniejszą wartość ma pyłek drzew iglastych, średnią – olchy, grabu, leszczyny, osiki; dużą – jaworu, buku, kukurydzy, mniszka lekarskiego; bardzo dużą – brzozy, gruszy, kończyny, wrzosu. O wartości pyłku dla pszczół decyduje zawartość białek i ich rodzaj oraz witaminy z grupy B. Pszczoły odżywiające się pyłkiem, żyją znacznie dłużej. Wiosną gdy zapotrzebowanie rodziny na białkowy pokarm jest bardzo duże mogą wystąpić zatrucia szkodliwym pyłkiem. Tojad, bagno zwyczajne, kaczeniec, jaskier mają pyłek trujący. Zatrucia mogą wystąpić u pszczół odżywiających się pyłkiem kasztanowca. Jest on odporny na zimno i może kwitnąć podczas zimnej pogody. Przemrożony pyłek zawiera saponiny które są trujące. Pszczoły od początku swego życia zużywają dużo pyłku niezbędnego do wzmocnienia swego organizmu ale i produkcji mleczka. Trawienie pyłku wymaga dużej ilości wody, na brak której rodzina może cierpić w razie przedłużania się zimna. Dlatego tak ważne jest indywidualne pojenie rodziny stosując podkarmiaczki ulowe. Pszczoły przeważnie odżywiają się nie zebranym świeżo pyłkiem kwiatowym ale przyrządzoną z niego pierzgą. Zbieraczki składają w ulu pyłek do pustych komórek a młode pszczoły ubijają warstwy pyłku zwilżając go rzadkim miodem. Na koniec powlekają powierzchnię pierzgi cienką warstwą dojrzałego miodu i zasklepiają ją woskiem, na zapas zimowy.

Pierzga jako zakonserwowany pokarm białkowy jest przetrzymywana do wiosny. Od pyłku kwiatowego różni się domieszką miodu oraz wydzieliną gruczołów ślinowych pszczoły. W ubitym i zaprawionym pyłku, w wysokiej temperaturze gniazda rozwijają się bakterie kwasu mlekowego zapobiegające psuciu się pierzgi. Pierzga ma znacznie wyższą wartość odżywczą aniżeli pyłek kwiatowy. Pszczoły odżywiane pierzgą żyją dłużej niż odżywiane pyłkiem. W pierzdze są obecne pewne enzymy różniące się od enzymów pyłku. Poza tym na wyższą wartość pierzgi wpływ ma fakt, że powstaje ona z różnorodnego pyłku. Pierzga odznacza się dość silnymi właściwościami antybiotycznymi. Zalana miodem i zasklepiona, dobrze przechowuje się przez całą zimę. Odpowiedni zapas pierzgi, w ciągu całego roku, jest dla rodziny równie ważny jak zapas miodu. Bardzo małe spożycie pierzgi zimą , wzrasta wraz z jej końcem, gdy matka rozpoczyna czerwienie. Gdy wiosną rodzina ma małe zapasy pierzgi , słabo odżywiające się nią karmicielki produkują małe ilości mleczka, i są zmuszone do zużywania rezerw ciała tłuszczowo – białkowego; szybciej umierają. Zbyt mały zapas pierzgi niezbędnej do przygotowywania pokarmu /papki/ dla starszych larw, wpływa hamująco na wychów czerwiu. Dlatego szczególne znaczenie , dla rodzin pszczelich, mają rośliny pyłkodajne kwitnące wczesną wiosną. Gdy ich brak widzimy powolny wzrost siły rodzin.

W końcu lata i jesienią, duży zapas pierzgi pozwala na wychów dużej liczby wartościowych młodych pszczół, dojście rodziny do dużej siły i zapewnia dobre jej przezimowanie. Młode robotnice wylęgnięte w sierpniu i na początku września spożywają dużo pierzgi, co pozwala im na odkładanie substancji rezerwowych w postaci ciała tłuszczowo – białkowego. Niedostateczne zapasy pierzgi w okresie jesiennym bywają przyczyną niepomyślnej zimowli i słabego rozwoju rodziny wiosną. Blisko pasieki powinniśmy sadzić rośliny pyłkodajne zakwitające wiosną i z końcem lata.

Przygotowując rodziny do zimowli zwracamy szczególną uwagę aby przy intensywnym wychowie czerwiu nie zabrakło w rodzinie miodu ale i pierzgi, która szczególnie wtedy ma ogromne znaczenie. Powinniśmy mieć też na uwadze fakt, że niedobór pyłku /pierzgi/ zmniejsza znacznie odporność pszczół na choroby.

BOGDAN PIEKARZ

Zapraszamy na forum dyskusyjne pszczelarzy: http://kolo-pszczelarzy.iq24.pl/