Pszczelarstwo jest jednym z prastarych zajęć człowieka. Pszczoły zapylając rośliny przyczyniają się do zwielokrotnienia plonów w sadach i na polach.

 

Pszczoła dostarcza człowiekowi miodu, tego nieporównywalnego z niczym produktu, którego właściwości smakowe i korzyści płynące ze spożywania go doceniał od najdawniejszych czasów. Innym produktem wytwarzanym przez pszczoły jest wosk. Używa się go w wielu gałęziach przemysłu i często nie można go niczym zastąpić. Od pszczół uzyskujemy jeszcze inne produkty jak : propolis, jad pszczeli, pyłek kwiatowy czy mleczko pszczele – zawierające biologicznie czynne substancje mające działanie lecznicze.

 

Przedmiotem zachwytu człowieka jest harmonia życia pszczół i doskonałość instynktów, nadzwyczajna pracowitość, zadziwiająca architektura i prawidłowość geometryczna ich budowli, proces rozmnażania się i wiele innych zjawisk. Obcowanie z pszczołami wyzwala masę radosnych emocji, wzbogaca duchowo i uszlachetnia, pozwala lepiej poznać przyrodę, wyrabia spostrzegawczość, dokładność,domyślność, zręczność, rozwagę.

 

Praca w pasiece, gdzie powietrze jest czyste przepełnione zapachem kwiatów i miodu, korzennym i uzdrawiającym zapachem pierzgi zbawiennie wpływa na zdrowie, uspakaja system nerwowy, fizycznie wzmacnia człowieka.

 

Ale pszczelarstwo to nie tylko przyjemny wypoczynek lub zabawa. To przede wszystkim praca i to dość trudna a czasem nawet uciążliwa. Miodu nie dostaje darmo ani pszczoła ani pszczelarz. Mimo wszystko ta praca jest pociągająca, radosna, przyjemna. Pszczelarstwo to zajęcie wymagające prawdziwego powołania, entuzjazmu, zamiłowania do pszczół. A.M. Butlerow określił to tak – „ Prawdziwym pszczelarzem, panem pszczół, może być tylko ten, kto gruntownie zna cały bieg życia pszczół i potrafi wykorzystać swoją wiedzę.”

 

Rodzina pszczela a właściwie pszczoły robotnice wspólnie budują swoje gniazdo,przygotowują zapasy pokarmów, karmią matkę i czerw, wytwarzają i utrzymują ciepło w gnieździe, chronią gniazdo przed szkodnikami. Dzięki doskonałemu rozwojowi odpowiednich narządów są w stanie wydzielać mleczko, wypacać wosk, zbierać nektar i pyłek. W zależności od wieku robotnic podział prac wygląda następująco :

 

– 1-2 dniowe ogrzewają czerw,

 

– 3-4 dniowe czyszczą komórki plastrów,

 

– po rozwoju gruczołów gardzielowych karmią larwy,

 

– od 12 dnia, po pełnym rozwoju gruczołów woskowych budują plastry,

 

– 16-17 dniowe są strażniczkami,

 

– 15-20 dniowe to zbieraczki,

 

– pod koniec życia są wodziarkami.

 

W razie nagłej zmiany warunków, nie zależnie od wieku, szybko przestawiają się na wykonywanie innych prac bardziej niezbędnych rodzinie. Istotną rolę w życiu rodziny pszczelej odgrywają zapachy. Nektar, pyłek kwiatowy, propolis, hormony wydzielane przez matkę, robotnice i czerw tworzą zapach niepowtarzalny, odrębny dla każdej rodziny. Zbieraczkom wracającym do ula służy jako przepustka. Hormony gruczołów matki, przekazywane sobie przez robotnice, jednoczą rodzinę i aktywizują ją. Feromony wydzielane przez larwy pozwalają karmicielkom na rozpoznanie ich wieku i przekazywanie im odpowiedniego pokarmu. Również larwy mateczne i matki dorosłe przekazują informacje, za pomocą feromonów, karmicielkom by te dostarczały im specyficzne mleczko. Feromenem płciowym matki wabią trutnie w czasie lotów godowych.

 

Każdy pszczelarz dąży aby mieć rodziny o odpowiedniej sile by w pełni wykorzystać pożytki występujące w okolicy jego pasieki i zgromadzić jak najwięcej miodu. Przy stałej obfitości pokarmu w gnieździe procesy życiowe rodziny przebiegają bez zakłóceń, nawet w złą pogodę i przy braku pożytku rodzina rozwija się dobrze. Powinniśmy pamiętać że rodzina pszczela ciągle się odmładza. Pierwszym przykazaniem pszczelarza jest ostrożność w obchodzeniu się z pszczołami. Należy dbać o higienę osobistą, w pasiece pracować w czystej odzieży. Bezpośrednio przed pracą w pasiece nie spożywać silnie pachnącego pokarmu by nie rozdrażniać pszczół i nie narażać się na użądlenia. Spokojny chód i płynne ruchy to zasady odpowiedniego zachowania się pszczelarza. Przystępując do przeglądu rodzin należy przypomnieć sobie zasady i sposoby postępowania, obowiązujące każdego dobrego, światłego pszczelarza. Pierwszą podstawową zasadą jest dokonywanie przeglądów i wszelkich prac z tym związanych w sposób jak najmniej zakłócający normalną pracę pszczół. Drugą – wszelkie czynności związane z obsługą pasieki należy wykonywać w sposób zapewniający pszczelarzowi spokojnej i bezstresowej pracy. Przystępujemy do zajęć w pasiece przy temperaturze wyższej od 15*C, przy bezwietrznej, najlepiej słonecznej pogodzie. Ubranie pszczelarza powinno być czyste, wolne od obcych zapachów, najlepiej jest używanie jasnego (białego fartucha. Ze sprzętu pszczelarskiego absolutnie są : kapelusz z siatką ochronną, podkurzacz, dłuto pasieczne, szczotka lub pióro dużego ptaka, wiadro lub miska z wodą, rojnica transportówka oraz zeszyt na notatki.

 

Zawsze i w każdej sytuacji należy pamiętać, że najważniejszym warunkiem panowania nad pszczołami jest spokój i opanowane ruchy pszczelarza. Pamiętajmy że żądlą tylko pszczoły strażniczki gromadzące się przy wylotku i górnych beleczkach ramek. W przypadku użądlenia pszczelarzowi nie wolno wolno wypuścić z ręki trzymanej ramki czy dłuta – to dopiero rozdrażniło by strażniczki. Żądło usuwamy przesuwając po skórze dłuto lub inne ostrze . nie łapiemy żądła palcami aby nie wcisnąć w skórę jadu znajdującego się w zbiorniczku u nasady żądła. Aby usunąć zapach jadu, miejsce po użądleniu powinniśmy przynajmniej przemyć wodą lub nawet śliną.

 

Nigdy nie powinniśmy rozpoczynać pracy w ulu bez rozpalonego podkurzacza. Jeżeli pszczoły są zupełnie spokojne dymu chwilowo możemy nie używać. Oszczędne posługiwanie się dymem ułatwi nam pracę, nie zakłócającą zbytnio normalnego funkcjonowania rodziny pszczelej. Z reguły wystarcza tylko odymianie wzdłuż otwieranych uliczek po powierzchni ramek. Odpowiedni dym do pracy z pszczołami uzyskujemy z próchna drzew liściastych – wierzby, osiki, olchy, topoli, lipy). Możemy dodać trochę „odpadowego” propolisu , co działa na pszczoły uspokajająco.

BOGDAN PIEKARZ

Zapraszamy na forum dyskusyjne pszczelarzy: http://kolo-pszczelarzy.iq24.pl/